Bu haber Demo kullanımı ve test amacı ile girilmiştir.
Bir ay kadar oluyor, televizyonda sunucu Amerika’daki bir uçak kazasının haberini veriyordu. “Kadın pilot kaza yaptı... Pilotun kadın olduğu anlaşıldı... Kadın pilot uçağı indiremedi... Kadın pilot uçağı düşürdü...”
“Aman Allah’ım” diye düşündüm, “düşen uçakların çoğunu erkek pilotlar uçurur. Ama bu erkekler kaza yapınca haberi verenler ‘Erkek pilot uçağı düşürdü,’ ‘Erkek pilot uçağı indiremedi,’ diye vermez haberi!”
Önyargılarımızın öylesine tutsağıyız ki, çoğu zaman bu tutsaklığın farkına bile varmıyoruz!
Avrupa Parlamentosu Genel Sekreterliği bir kitapçık dağıtarak, cinsel ayrımcılık konusunda daha duyarlı olmaları için parlamenterleri uyarmış. Buna göre, evli olmayan kadını simgeleyen ‘Miss’, ‘Mademoiselle’, ‘Frau’, ‘Senora’ sözcükleri ve ‘evli kadın’ anlamına gelen ‘Mrs.’, ‘Madam, Fraulein’, ‘Senorita’ sözcüklerinin kullanılmaması önerilmiş. Bu kadar da değil, ‘erkek’ anlamına gelen ‘men’ sözcüğünün yer aldığı ‘sportsmen’ (sporcu), ‘firemen’ (itfaiyeci), ‘statesmen’ (devlet adamı,) sözcüklerinin kullanımı da yasaklananlar arasında! Bu yasaklara karşı çıkan parlamenterler, “Bu gidişle yakında ‘kadın’ ve ‘erkek’ sözcükleri de yasaklanır” diyerek tepki göstermiş! Cinsel ayrımcılık kuşkusuz ki engellenmelidir.
Fakat dile yerleşmiş olan ve artık cinsel ayrımı çağrıştırmayan sözcüklere savaş açarak ayrımcılığa engel olunacağını sanmıyorum. Bir örnek ‘bilim adamı’ sözcüğü olabilir. ‘Adam’ sözcüğünün ‘adem’den geldiği, erkeği çağrıştırdığı gerekçesiyle bu sözcüğü kullanmayan pek çok kişi, ‘bilim insanı’ veya yerine göre ‘bilim kadını’ sözcüklerini yeğliyorlar.
Ben ‘bilim adamı’ demekte bir sakınca görmüyorum. ‘Adem’ veya ‘adam’ sözcükleri ‘erkek’i değil, ‘insanı’ çağrıştırıyor, diye düşünüyorum. Nitekim ‘âdemoğlu’ dediğimiz zaman kadınları dışlayan bir anlam çıkarmıyoruz, bütün insanları bu kategoriye dahil ediyoruz.
Ve bir de alışkanlıkların verdiği rehavet var tabii. ‘Bilim adamı’ ve ‘âdemoğlu’ sözcüklerine alıştıktan sonra yeni sözcüklerle uğraşmak insanı zorluyor doğrusu! Bu işin bir başka boyutu daha var. Avrupalılar ‘Kadınlara Miss mi desek, Mrs. mi, hangisi eşitliğe ve hakkaniyete uygun düşer’ diye tartışırken, bazı ülkelerde başka konular tartışılıyor:
Kadınların tek başına sokağa çıkması caiz midir?
Kadın yüzünü gösterebilir mi?
Saçlarının ne kadarını gösterebilir?
Kadınlar erkeklerle el sıkışabilir mi? (Şimdiki Başbakanımız da bir zamanlar kadın eli sıkmazdı!)
Kadınlar okula gitmeli midir, okuma yazma öğrenmeli midir?
Batı ülkelerinde çevrilen filmler, yapılan besteler, yazılan kitaplar (ve hatta evrim tartışmasında olduğu gibi) ve bilim yasaklanmalı mıdır?
Ne denir, herkes cinsel ayrımcılığı tartışıyor. Her birimiz kendimize uygun bir biçimde.